Pęknięta rama karbonowa czy uszkodzony drogi komponent jest jedną z największych obaw każdego właściciela roweru. Dokładne ustawienie momentu obrotowego przy dokręcaniu śrub może oznaczać różnicę między przyjemną jazdą a koniecznością udania się do serwisu rowerowego. Warto więc zamiast coś dokręcać "na wyczucie" użyć do tego celu klucza dynamometrycznego. Ciekawym rozwiązaniem, które może zapobiec takiemu czarnemu scenariuszowi jest podręczny klucz dynamometryczny Topeak Nano Torqbox X.
Tadeusz Pietrzak
Torqbox X to kompaktowa głowica z obrotowym pierścieniem na którym znajduje się podziałka z zakresem momentu obrotowego od 2 do 6 Nm. Współpracuje ona z kluczem imbusowym 5 mm, lub dowolnym multitoolem rowerowym. Ja jednak polecam użyć do tego celu niewielkiego klucza grzechotki. W zestawie wraz z głowicą znajdziemy imbusy 3, 4 i 5 mm oraz torxy T20 i 25. Całość zapakowano w niewielkie plastikowe etui spięte mocnym, ale rozciągliwym gumowym paskiem, pod który w razie potrzeby możemy wsunąć klucz lub multitool. W gniazdkach głowicy pomiarowej znajdują się magnesy, dzięki czemu mamy pewność że włożony w nie bit nie wypadnie w trakcie dokręcania śrub. Zestaw waży 128g. Cena u polskiego dystrybutora firmie Bikeman 209PLN.
Zasadniczo istnieją dwa typy kluczy dynamometrycznych, które różnią się zastosowanymi mechanizmami pomiarowymi. Klasyczny klucz posiada sprężynę, która podczas wkręcania napina się a umieszczona wewnątrz zapadka blokuje klucz na ustawionej przez nas wartości Nm. Po osiągnięciu zadanej wartości napięcia sprężyny usłyszymy charakterystyczny "klik". W przypadku Torqbox X mamy do czynienia z mechanizmem sprężynowym wychylnym. W momencie dokręcania śruby lub nakrętki pojawia się opór, a pierścień z podziałką zaczyna się obracać wskazując nam na skali wartość jednostki siły, jaką używamy w danym momencie.
Pomiaru dokonujemy obserwując obracając się znacznik umieszczony na głowicy i podziałkę na obrotowym pierścieniu w trakcie dokręcania. Głowica nie posiada blokującej zapadki i dlatego musimy bacznie uważać aby nie przekroczyć żądanej wartości Nm. Takie rozwiązanie niesie za sobą pewną niedogodność. W trakcie dokręcania głowica ze skalą pomiarową obraca się zmieniając jej położenie względem znacznika na pierścieniu. Może zdarzyć się że w trakcie pomiaru momentu obrotowego, głowica znajdzie się w takim położeniu w którym nie będziemy mogli dokonać dokładnego odczytu. W takim przypadku będziemy musieli zmienić kąt pod jakim używamy klucza imbusowego. Dlatego uważam że najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie klucza grzechotki, dzięki któremu unikniemy potrzeby zmiany jego położenia.
Nano Torqbox służy wyłącznie do pomiaru momentu obrotowego podczas dokręcania śrub i nie wolno go używać do ich odkręcania. Może to spowodować utratę kalibracji oraz uszkodzenie głowicy. Jeśli więc np. montujemy dźwignie zmiany biegów i klamki hamulców na naszej kierownicy pamiętajmy aby śruby dokręcać kluczem Torqbox a odkręcać imbusem.
Testowałem dokładność działania Topeak Torqbox zestawiając go z kluczem dynamometrycznym firmy Wurth oraz Nano Torqbar o stałej kalibracji 5Nm i wskazania osiągnięcia ustalonej wartości niutonometrów były bardzo zbliżone. Pamiętać należy że w przypadku używania klucza Torqbox nie usłyszymy kliknięcia zapadki w trakcie dokręcania, lecz o dokładności odczytu decyduje precyzja z jaką ustawimy względem siebie znacznik na pierścieniu ze skalą na głowicy. Możemy więc spokojnie zaufać wskazaniom klucza i nie obawiać się czy jakieś śruby nie dokręciliśmy zbyt słabo czy zbyt mocno.
Nano Torqbox to bardzo dobrze wykonane i dokładnie skalibrowane narzędzie, które jest bardziej poręczne od warsztatowego klucza dynamometrycznego, a jednocześnie równie precyzyjne i przede wszystkim dużo tańsze. Większość regulacji dokonujemy w domu, ale zdarzyć się może, że będąc w terenie musimy dokonać niezbędnych korekt np. ustawienia wysokości siodełka lub kierownicy. W takich sytuacjach warsztatowe klucze dynamometryczne są mało praktyczne ze względu na swój ciężar i gabaryty. W solidnym i praktycznym pudełku znajdziemy 5 najpopularniejszych rozmiarowo bitów, które powinny nam wystarczyć do większości regulacji lub napraw na szlaku. Topeak Nano Torqbox X jest idealnym dodatkiem do domowej skrzynki narzędziowej oraz kompaktowym i wszechstronnym zestawem na rowerowe wypady.
Przykład mojego rowerowego EDC (Every Day Carry - Używany na codzień). Zestaw Topeak Ratchet Rocket Lite DX plus i Klucz Nano Torqbox X 2-6Nm. Takim zestawem "ogarniam" większość regulacji w moim rowerze.
